„Absalomie, Absalomie …” – William Faulkner
„Black Lives Matter” – w wersji z osiemnastowiecznych Stanów Zjednoczonych u progu Wojny Secesyjnej.
Do cichego i spokojnego amerykańskiego miasteczka przybywa tajemniczy nieznajomy Sutpen z grupą niewolników. Kupuje hektary ziemi i buduje wspaniałą posiadłość, żeniąc się z córką miejscowego sklepikarza. Budzi to rosnącą agresję lokalnej społeczności.
Powieść będąca analizą stosunków społecznych opartych na niewolnictwie, podziale ras i narastania konfliktu wojennego skutkującego wojną domową w USA.
Sama fabuła jest stosunkowo prosta, jednak sposób jej opowiadania powoduje duże trudności dla czytelnika, a równocześnie ma swój specyficzny urok. Zmiany narratora, głównej postaci, pomieszane chronologie, powolne uzupełnianie ważnych dla opowieści faktów - powodują duży chaos narracyjny. Do tego bardzo długie zdanie, ubogość dialogów, dygresje, nawet takie rozwiązania jak nawias w nawiasie. Ten styl jednak nadaje specyficzny sposób ukazania niesprawiedliwości ówczesnego systemu. Wiele poglądów pisarza można odczytać właśnie dzięki takiej konstrukcji. Nieprzypadkowe są także aluzje biblijne, zawarte już w samym tytule, a prowadzące do puenty odnoszącej się do biblijnego konfliktu Kaina z Ablem. Autor zapewne zdając sobie sprawę z zawiłości fabuły na koniec wprowadza w celu uporządkowania opis bohaterów i harmonogram wydarzeń – może bardziej przydałby się on na samym początku.
Współcześnie, po prezydenturze Obamy, a dodatkowo w okresie masowych wystąpień w obronie czarnoskórych obywateli (po zabójstwie czarnoskórego przez policjanta) powieść nabiera zupełnie innej perspektywy. Należy jednak pamiętać, że Faulkner, laureat literackiej Nagrody Nobla, stworzył tą pozycją jeszcze przed okresem II Wojny Światowej, co w zupełnie innym świetle stawia przemycane między wierszami tezy. Nie można współcześnie prawidłowo oceniać zjawisk społecznych w USA nie znając specyfiki ego kraju, sięgając do doświadczeń także sprzed 150 lat.
Wiele jednak aspektów ukazanych w powieści ma swój uniwersalny charakter. Chore ambicje wynikające z jakiegoś wydarzenia z młodości, niechęć do obcych – nieznanych przybyszy, bezsensowna żądza majątkowa, pretensjonalne traktowanie instytucji małżeństwa i samej miłości, czy też silne uwarunkowanie postępowania od więzi rodzinnych. Te elementy obecne u Faulknera pasują praktycznie do każdej społeczności i każdej analizy stosunków międzyludzkich.
Przeczytane w dniach: 1-12 czerwca 2020
#READLIST2020 22/52
#KolekcjaGazetyWyborczej 22/40
