„Skarbek”: Agent Krystyna (ocena: 6/10 – za Helios)

Andrzej
6 paź
2 minut(y) czytania

Mało znana, a fascynująca historia z II wojny światowej.

Krystyna Skarbek, córka polskiej arystokratki żydowskiego pochodzenia i chrześcijańskiego ojca, w 1941 roku podejmuje ryzykowną misję szpiegowską w faszystowskim Budapeszcie. Wkrótce otrzymuje kolejne zadania — w okupowanej Polsce oraz we francuskim ruchu oporu.

Biografia Krystyny Skarbek – legendarnej polskiej agentki wywiadu, niesłusznie nieobecnej na kartach podręczników historii – doczekała się ekranizacji. Film Jamesa Marquanda, powstały we współpracy polsko-brytyjsko-amerykańskiej, przybliża postać kobiety, która z narażeniem życia działała przeciw nazistom w Budapeszcie, Polsce i we Francji.

Sama biografia Skarbek to gotowy materiał na kino – dramatyczna, inspirująca i niemal zapomniana. Już z tego powodu „Skarbek” budzi uznanie i ciekawość. Niestety, nie wszystkie filmowe decyzje okazały się trafne. Narracja jest momentami chaotyczna, a przeskoki między wątkami dezorientują. Wątek francuski – mimo kluczowego napięcia – gubi rytm i klarowność.

Produkcja cierpi również na wyraźne ograniczenia budżetowe. Twórcy ambitnie próbują odtworzyć realia wojenne, lecz właśnie te sceny najsilniej uwidaczniają niedostatki finansowe. Zdecydowanie lepiej wypadają momenty kameralne, oparte na dialogu i aktorskich niuansach. Mocnym elementem są role drugoplanowe – Piotra Adamczyka i Agaty Kuleszy, nadające emocjonalnej wiarygodności.

Nie sposób pominąć niedoskonałości historycznych. Rażący jest obraz Warszawy z 1941 roku przedstawionej jako miasto w ruinach – sceneria bardziej przypomina realia po Powstaniu Warszawskim niż ówczesny okres. Zastrzeżenia budzi przedstawienie działań we Francji, które są dla widza mało zrozumiałe.

Film zapewne zapewne przeszedłby bez większego echa, gdyby nie kontrowersyjna decyzja sieci kin Helios, które ograniczyło dystrybucję filmu. Paradoksalnie właśnie ten bojkot sprawił, że tytuł zyskał dodatkowy rozgłos i zainteresowanie widzów.

„Skarbek” jest filmem prezentującym ciekawą i nieznaną historię z okresu wojny. Nie jest to film wybitny, ale z pewnością potrzebny – przypomina o zapomnianej bohaterce, która wyprzedziła swoje czasy. Choć niedoskonały w formie, broni się tematem, aktorstwem i ambicją, by opowiadać o historii w sposób bardziej osobisty niż podręcznikowy. Reklamę mu zrobiła jedna z sieci kin, która z absurdalnych powodów odmówiła dystrybucji.

Atuty:

postać Krystyny Skarbek
kameralne sceny oparte na aktorstwie
role drugoplanowe (Adamczyk, Kulesza)
ambicja oddania klimatu okupacyjnej Europy
wartość edukacyjna i przypomnienie postaci zapomnianej bohaterki
polski wkład realizacyjny

Mankamenty:

chaotyczna narracja
nieczytelna konstrukcja scenariusza
nierówna realizacja
widoczne braki budżetowe
uproszczenia realiów wojennych
słabo zarysowane wątki poboczne
brak wyrazistego finału i emocjonalnej kulminacji
heliosowa afera dystrybucyjna

Polecane dla:

miłośników historii i biografii wojennych
badaczy II wojny światowej
patriotów
nauczycieli i edukatorów szukających materiałów do dyskusji o bohaterstwie i pamięci historycznej
szpiegów
uznających kobiecy wkład w historię
zainteresowanych rolą Polaków w trakcie II wojny światowej
krytyków Gazety Wyborczej
Żydów

Twórcy:

reżyseria, scenariusz: James Marquand
zdjęcia: Karol Łakomiec
muzyka: Joe Wilson Davies
montaż: Przemysław Chruścielewski
scenografia: Paweł Jarzębski
kostiumy: Magdalena Jadwiga Rutkiewicz-Luterek
dźwięk: Stefan Krzyżanowski
obsada: Morgane Polański, Malcolm McDowell, Ingvar Eggert Sigurðsson, Frederick Schmidt, Piotr Adamczyk, Agata Kulesza, Grégoire Colin, Steven Waddington, Lech Dyblik, Borys Bartłomiejczyk, Rozalia Mierzicka, Jacek Kopczyński