"Przysięga Ireny” – Gut-Opdyke (ocena: 7/10 – za Żydów)

Młoda polska pielęgniarka sprawiedliwą wśród narodów świata.

Kampania wrześniowa zastaje Irenę Gut pracującą w szpitalu. Dziewczyna z niemieckiej łapanki trafia do pilnowania Żydów podczas pracy krawieckiej.

Mało znana historia Polki ratującej Żydów w trakcie niemieckiej okupacji. Irena Gut nie dzieliła się przez wiele lat swoją tragiczną historią. Dlatego nie jest tak dobrze znana, jak wielu innych eksponowanych na kartach historii. Tymczasem jej postawa wymagała nie tylko niezwykłej odwagi, ale także poświęcenia moralnego i kobiecego.

Historia jest skupiona na głównej bohaterce. Ukazane są drastyczne sceny - bestialstwa Niemców, które wpływają na jej postawę, determinację i pokorę. Momentami przekraczające granicę ludzkich możliwości. Także po wojnie, ze względu na okoliczności wojennych wyborów Ireny, musiała się mierzyć z upokorzeniem. Może dlatego przez lata, po emigracji do Ameryki, kobieta nie dzieliła się swoją nieprawdopodobną historią.

Sam film jest skrótowym chronologicznym zapisem wojennej historii. Skupia się na okresie najwyższego ryzyka związanego z przetrzymywaniem Żydów tuż pod okiem (dosłownie) wysokiego niemieckiego prominenta. Ukazane są trudne decyzje bohaterki. Dopracowano także postać Niemca. Pozwala to lepiej zrozumieć wybory Ireny. Ważnym elementem jest jej religijność, patriotyzm, także niezłomna postawa wobec aborcji.

Film nie jest wybitną produkcją. Widać w nim braki budżetowe. Scenografia, kostiumy, charakteryzacja rażą uproszczeniami. Nadrabia kameralnością – praktycznie całość nakręcona jest w zamkniętych pomieszczeniach. Razi przeciętne aktorstwo, a przede wszystkim anglojęzyczność – dialogi Niemców z Polakami po angielsku brzmią sztucznie. Realizacyjnie to bardziej produkcja charakterystyczna dla seriali telewizyjnych. I może temat lepiej nadawałby się na taki metraż.

Długo historia Ireny Gut-Opdyke czekała na filmowe opowiedzenie. Wspomnienia spisane w formie książkowej trafiły na nowojorską scenę teatralną. Projekt filmowy oparty na teatralnym scenariuszu pozostawia wiele do życzenia. Ledwie dwa miesiące prac zdjęciowych mówi wiele o potencjale twórców. Jednak historia broni się sama w sobie.

Ta, jakże ważna historycznie i biograficznie produkcja, przez polskie kina przechodzi na pojedynczych seansach, bez jakiejkolwiek promocji. Nie pomaga nawet polski wkład aktorski, i fakt iż realizowana była w naszym kraju. Może to kwestia tego, że opowiada o ratowaniu Żydów przez Polkę (a przecież w modzie jest eksponowanie odmiennych postaw), w dodatku religijną i jednoznaczną przeciwniczkę aborcji.

Zalety:

+ bohaterska postawa protagonistki

+ trudne wybory

+ dylematy moralne

+ ukazanie niemieckich zbrodni

+ świadectwo czasów

+ polski wkład aktorski

Minusy:

- braki budżetowe

- przeciętne aktorstwo

- anglojęzyczność

- drastyczne sceny

- bez promocji

- pojedyncza dystrybucja

tytuł oryginalny: Irena's Vow

produkcja: Kanada, Polska

rok: 2023

gatunek: dramat wojenno-martyrologiczny

premiera: 19 kwietnia 2024

dystrybucja: K&K Film Selekt / Quiver Distribution

reżyseria: Louise Archambault
scenariusz: Matt Greenhalgh
obsada: Sophie Nélisse, Dougray Scott, Andrzej Seweryn, Maciej Nawrocki, Eliza Rycembel, Sharon Azrieli, Aleksander Milićević, Agata Turkot, Filip Kosior, Tomasz Tyndyk, Irena Melcer, Mateusz Mosiewicz