„Bałtyk”: Królowa Łeby (ocena: 6/10 – za Renię)

Zakaz zadawania pytań…

Mieczysława Wróblewska, znana wszystkim jako Pani Renia, prowadzi wędzarnię w turystycznej Łebie. Gdy po raz pierwszy od 40 lat musi opuścić swoje miejsce pracy i wyjechać do sanatorium w Wieńcu-Zdroju, odpowiedzialność za interes przejmują jej współpracownicy.

Bohater to w dokumencie kluczowy aspekt – i tutaj jest nim postać niezwykła: charyzmatyczna, znana mieszkańcom i turystom kobieta, która od dekad prowadzi wędzarnię ryb. Singielka z wyboru, otyła, z nieodłącznym papierosem i mocnym charakterem. Pracoholiczka w najlepszym tego słowa znaczeniu – biznes to całe jej życie. To jednocześnie pochwała prywatnej przedsiębiorczości i pozytywnego pracoholizmu, choć okupionego utratą zdrowia.

W tle pozostają pracownicy, traktowani przez szefową surowo, ale sprawiedliwie. Jej wyjazd do sanatorium to test, czy są w stanie samodzielnie zadbać o dzieło życia Pani Reni. Wątek ten jednak nie został do końca rozwinięty, a postacie drugoplanowe pojawiają się raczej jako szkic niż pełnoprawny element opowieści.

Debiutująca reżyserka Iga Lis (25 lat!) wykonała ogrom pracy, spędzając z bohaterką wiele miesięcy. Kamera dyskretnie towarzyszyła codziennym interakcjom z pracownikami i klientami, a także pobytowi w sanatorium. Całość uzupełniają wypowiedzi protagonistki z offu. Nie brakuje humoru, życiowych spostrzeżeń i praktycznych rad. Brakuje za to materiału z okresu pozasezonowego – nie dowiadujemy się, czym bohaterka i jej zespół zajmują się, gdy nad Bałtykiem brakuje turystów.

Materiał został starannie wyselekcjonowany i poprawnie zmontowany. Mimo to pozostaje uczucie niedosytu – film mógłby być nieco dłuższy, a Łeba przedstawiona została raczej powierzchownie. Oprócz kilku ujęć plaży pełnej turystów i wszechobecnych parawanów niewiele tu „Bałtyku”. Film bardziej zasługiwałby na tytuł „Renia”, bo to właśnie jej historia stanowi centrum narracji.

Realizacyjnie jest to solidny debiut: sprawny montaż, dobre tempo, płynne przejścia między scenami. Na szczególną uwagę zasługuje znakomita realizacja dźwięku – w tym filmie słychać każde słowo, co w polskim kinie bywa rzadkością.

Nagrodą dla Igi Lis jest zasłużona kinowa dystrybucja. „Bałtyk” to dokument, który – mimo krótkiego metrażu i niszowego gatunku – gromadzi widzów także w multipleksach. Pomaga w tym wakacyjny okres premiery – kto nie wyjechał nad morze albo trafił na kiepską pogodę, może poczuć klimat Łeby w sali kinowej. Film z pewnością zachęci do odwiedzenia wędzarni Pani Reni w przyszłym sezonie.

Największe kontrowersje budzi jedynie fakt, że bohaterka praktycznie cały czas pali papierosy – nawet tam, gdzie nie wolno. Można się zastanawiać, czy to nie jest przypadkiem niezamierzona promocja nałogu. Jej problemy zdrowotne wynikają jednak równie mocno z charakteru pracy, która przez dziesięciolecia była całym jej światem.

„Bałtyk” to dokument, który broni się postacią charyzmatycznej bohaterki. Reżyserka potrafiła uchwycić zarówno jej codzienność, jak i osobowość. Film ogląda się z przyjemnością – aż chce się po seansie sięgnąć po świeżą rybkę.

Motto: mówią, że człowiek nie jest z żelaza. a człowiek jest z żelaza.

Atuty:

• charyzmatyczna i zapadająca w pamięć protagonistka

• życiowe refleksje bohaterki

• zawoalowane poczucie humoru

• starannie wyselekcjonowany materiał

• pochwała prywatnej przedsiębiorczości i pasji do pracy

• świetna realizacja dźwięku

• sprawny montaż i dobre tempo narracji

• udany debiut młodej reżyserki

• szeroka dystrybucja kinowa

Mankamenty:

• za krótki metraż

• mało Bałtyku w „Bałtyku”

• niewykorzystane lub urwane wątki drugoplanowe

• ograniczone tło obyczajowe Łeby

• brak materiału pozasezonowego

• propagowanie nałogowego nikotynizmu

Polecane dla:

• amatorów kina dokumentalnego o charyzmatycznych postaciach

• miłośników polskich plaż i nadmorskiego klimatu

• studentów i adeptów reżyserii filmowej

• smakoszy ryb i entuzjastów kulinariów

• wielbicieli lokalnych biznesów z tradycją

• widzów szukających wakacyjnego dokumentu

• palaczy

Twórcy:

• reżyseria, scenariusz: Iga Lis

• zdjęcia: Kacper Gawron

• muzyka: Bartosz Kruczyński

• montaż: Kosma Kowalczyk, Jakub Darewski

• dźwięk: Paweł Uszyński, Tadeusz Chłoń

• występują: Mieczysława Wróblewska, Dawid Wróblewski, Jacek Żebrowski

produkcja: Polska

rok: 2025

gatunek: dokument rybno-wakacyjny

polska premiera kinowa: 22 sierpnia 2025

dystrybucja: So FILMS

festiwale: Krakowski Festiwal Filmowy, Lubuskie Lato Filmowe, Młodzi i Film, Sopot Film Festival

obejrzane: w sobotę, 23 sierpnia 2025 roku, o godzinie 21:10, w kinie Cinema City Arkadia