„Ostatnia wyprawa”: Wanda Rutkiewicz (ocena: 8/10 – za Kanczendzongę)

Legenda himalaizmu – kobieta która wyprzedziła swoją epokę.

Wanda Rutkiewicz – polska alpinistka, pierwsza zdobywczyni najwyższych i najtrudniejszych szczytów świata.

Popularność górskich wyczynów sprawia iż temat ten stał się przedmiotem wielu produkcji filmowych, także dokumentalnych. Współcześnie kamery towarzyszą wyprawom na ekstremalnie trudne szczyty wręcz na co dzień. Ten film jest zdecydowanie inny, wyróżnia się wieloma aspektami.

Przede wszystkim samą bohaterką. Musiała ona jako kobieta stawić czoła męskiej konkurencji. W czasach aktywności Rutkiewicz w polskim środowisku było kilkunastu wielkich wspinaczy, natomiast ona jako kobieta była jedyna. W dodatku nie każdy uznawał sens tak wielkiego wysiłku fizycznego i psychicznego przez kobiety. Rutkiewicz wyróżniała się ze środowiska intelektualnie. Miała własne przemyślenia, zupełnie inaczej traktowała wyzwanie wspinaczki od swoich kolegów. Brutalnie mówiąc – intelektualnie przewyższała ich o głowę – i to wybrzmiewa z tego filmu bardzo subtelnie, ale wyraźnie.

Wyróżnikiem tej produkcji jest również owiana tajemnicą śmierć protagonistki. Nie odnaleziono jej ciała, nikt nie widział naocznie tragedii. W dodatku Wanda sugerowała, że może zdecyduje się na radykalną zmianę życia. Co przy jej konflikcie w środowisku miało swoje uzasadnienie. Produkcja chwyta się tego motywu jako przewodniego. Momentami dokument przechodzi w wypełniony tajemnicą z przeszłości thriller mocno uwypuklając tybetański klimat zakonny.

Autorka, polska reżyserka Eliza Kubarska, znakomicie łączy posiadany materiał źródłowy ze współczesnymi zdjęciami. Podąża śladem bohaterki, a jeśli oddaje głos ludziom ze środowiska to wykorzystuje „gadające głowy” do własnej narracji.

To film, który pozwala inaczej spojrzeć na himalaistów, tragiczne wypadki i rywalizację czysto sportową w tej zupełnie niesportowej dziedzinie życia. Produkcja, która zmusza do refleksji, utrzymuje napięcia i przypomina wybitną postać kobiecą.

produkcja: Polska, Szwajcaria, Nepal, Indie, Włochy, Austria

rok: 2024

gatunek: dokument górsko-biograficzny

festiwale: 21. Millennium Docs Against Gravity

reżyseria: Eliza Kubarska
zdjęcia: Piotr Rosołowski, Marcin Sauter, Małgorzata Szyłak
występują archiwalnie: Wanda Rutkiewicz, Jerzy Kukuczka
występują współcześnie: Carlos Carsolio, Krzysztof Wielicki, Aleksander Lwow, Reinhold Messner, Janina Fies, Marion Feik, Kurt Diemberger