„Stan wyjątkowy”: czeski film, czeskie radio, czeski humor (ocena: 7/10 – za dźwiękowca)

Kłamstwo obiegnie dookoła połowę świata, zanim prawda zdąży włożyć buty. A śmierć nadchodzi w połowie życia.

Karel Beran (Ondřej Vetchý), doświadczony czeski reporter radiowy, relacjonuje z arabskiego Kamburu burzliwy przebieg procesu wyborczego. Jego żona, dziennikarka Marta (Tatiana Dyková), bada lokalną aferę dotyczącą wszczepiania chipów podczas operacji szpitalnych i nawiązuje bliższą relację z młodszym kolegą Khaledem (Jordan Háj).

Punkt wyjścia jest intrygujący, a szybki rozwój wydarzeń przeradza film z komediodramatu w farsę pełną komediowych omyłek. Scenariusz utrzymuje spójność, jednocześnie traktując bohaterów z empatią – widz nie ma poczucia, że stają się obiektem drwin. Humor wynika raczej z otaczającej ich rzeczywistości niż z samych postaci. To istotne, bo odbiorcami filmu są de facto ci sami, którzy w rzeczywistości często naiwnie wierzą w transmitowany przekaz – dzięki temu film bawi, a jednocześnie skłania do refleksji nad własną percepcją informacji.

Pomimo absurdalnego charakteru, „Stan wyjątkowy” porusza aktualne kwestie społeczne: wpływ mediów masowych, fake newsy, spiskowe teorie dziejów, kreowanie korespondentów na bohaterów. W tle poważne wątki mocno wybrzmiewają, czyniąc film czymś więcej niż lekką komedią. Jedynie wątki drugoplanowe, jak spiskowa teoria inwigilacji społeczeństwa, bywają zbyt szybko wygaszane, co jest szczególnie ciekawe w kontekście niedawnej pandemii koronawirusa.

Jan Hřebejk, reżyser ostatnio mniej aktywny a dawniej jeden z liderów czeskiej reżyserii, gwarantuje inteligentny humor i wychwytuje absurdy współczesności. Film jest energiczny, wyrazisty i spójny, a teatralny charakter niektórych scen podkreśla artystyczny koncept. Liczne aforyzmy nadają mu głębszy, egzystencjalny wymiar. W czasach spadku zainteresowania kinem czeskim „Stan wyjątkowy” dostępny jest głównie w kinach studyjnych.

Na szczególną uwagę zasługuje filmowe zagadnienie realizacji dźwięku. Nawet jeśli nie jest tak kluczowe w medium wizualnym jak w radiu, to opracowano je z najwyższą starannością – sceny „korespondencji z frontu (kuchni)” są pod względem dźwiękowym genialne, a przy okazji pokazują, jak łatwo oszukać odbiorcę.

„Stan wyjątkowy” to absurdalna komedia ocierająca się o farsę, pełna poważnych podtekstów i inteligentnego humoru. Hřebejk łączy doświadczenie reżyserskie z wyrazistym stylem, a realizacja dźwięku stanowi istotny element filmu, podkreślając temat manipulacji odbiorcą. Film zasługuje na uwagę zarówno ze względu na treść, jak i formę, choć ograniczona dystrybucja sprawia, że dostępny jest tylko w kinach studyjnych, a dla wielu widzów pozostaje nieznany.

Atuty:

• inteligentne poczucie humoru

• wyrazistość bohaterów

• dobre tempo

• wiele ciekawych pomysłów

• poważniejsze podteksty w tle

• liczne aforyzmy

• realizacja dźwięku na potrzeby kluczowego motywu

• chemia aktorska

• umiejętne łączenie humoru i powagi

• nawiązanie do spiskowych teorii szerzonych w trakcie pandemii

Mankamenty:

• momentami przeszarżowany absurd

• niektóre wątki drugoplanowe wyciszane

• wyczuwalna teatralność

• nie wszystkie żarty zrozumiałe

• zbyt szybkie dialogi

• brak promocji i niszowa dystrybucja

Polecane dla:

• fanów czeskiego poczucia humoru

• widzów gustujących w absurdalnych scenariuszach

• dziennikarzy, radiowców i realizatorów dźwięku

• kochających filmy Jana Hřebejka

• odbiorców zainteresowanych tematami społecznymi i medialnymi

• osób szukających filmu łączącego humor z refleksją

Twórcy:

• reżyseria: Jan Hřebejk

• scenariusz: Milan Tesar

• obsada: Ondřej Vetchý, Tatiana Dyková, Jordan Háj, Jaroslav Plesl, Jana Plodková, Jaroslava Pokorná, Borek Slezácek, Ivana Wojtylová, Kateřina Brožová

tytuł oryginalny: Výjimečný stav

produkcja: Czechy

rok: 2024

gatunek: komedia miłosno-dźwiękowa

premiera: 25 lipca 2025 roku

dystrybucja: Aurora Films

obejrzane: we wtorek, 12 sierpnia 2025 roku, o godzinie 20:45, na małej sali kina Elektronik