„Styczeń”: upadek komuny na Łotwie (ocena: 6/10 – za Staronia)

Jak upadała komuna w krajach nadbałtyckich.

Młody filmowiec bierze udział w historycznych wydarzeniach odłączenia Łotwy z dominacji radzieckiej.

Film ukazuje mało znaną historię przełomu wyjścia z bloku sowieckiego republik nadbałtyckich. Tam odbyło się to dwa lata później niż w Europie Środkowej. I było dużo groźniej, łącznie z zalążkami interwencji Rosji. Aluzje do współczesności jak najbardziej aktualne. Rosja traktowała kraje bałtyckie, podobnie jak Ukrainę – jako rdzennie rosyjskie.

Ciekawym zabiegiem jest wykorzystanie jako bohatera młodego człowieka filmu. To dodaje nowy aspekt, dobrze wykorzystany przez polskiego operatora Wojciecha Staronia. Oddaje on surowy obraz rzeczywistości, przez co stosunkowo wiarygodny.

To film raczej niszowy. Znalazł uznanie na Warszawskim Festiwalu Filmowym. Zapewne dlatego, i dla Wojciecha Staronia, film pojawia się w kinach, ale w niszowej dystrybucji.

Zalety:

+ historyczne wydarzenia

+ mało znane okoliczności walk w krajach nadbałtyckich

+ współczesne konotacje rosyjskie

+ filmowiec jako protagonista

+ zdjęcia Staronia

Wady:

- surowe

- wymaga znajomość historyczna

- słabe aktorsko

- niszowe dystrybucyjne

Zwiastun:

tytuł oryginalny: Janvāris

produkcja: Łotwa, Litwa, Polska

rok: 2022

dystrybucja: Staron Film

premiera: 31 marca 2023

gatunek: dramat

festiwale: Warszawski Festiwal Filmowy 2022 - Konkurs Międzynarodowy (nagroda za reżyserię), RomeFilmFest (najlepszy film, najlepszy reżyser, najlepszy aktor)

• reżyseria: Viesturs Kairiss

• scenariusz: Viesturs Kairiss, Andris Feldmanis, Livia Ulman

• montaż: Armands Začs

• zdjęcia: Wojciech Staroń

• muzyka: Justé Janulytė

• obsada: Kārlis Arnolds Avots, Alise Dzene, Sandis Runge, Baiba Broka, Aleksas Kazanavičius, Juhan Ulfsak