„Pogrzeb Stalina” – kult jednostki (ocena 7/10)

Kwintesencja kina dokumentalnego.

Wieczorem, 5 marca 1953 roku zmarł przywódca Związku Radzieckiego, zwycięzca II Wojny Światowej, ale jak się potem okazało największy zbrodniarz w historii ludzkości – Józef Stalin. Na pogrzeb zjechały się tłumy zrozpaczonych ludzi oraz liczne delegacje zagraniczne.

Film wybitnego ukraińskiego reżysera Siergieja Łoźnicy składa się wyłącznie z materiałów archiwalnych. Kolejne sekwencje: informacji o śmierci, przylot zagranicznych delegacji, wystawienie zwłok, gromadzenie się tłumów rodaków, mowy pogrzebowe, złożenie trumny do mauzoleum. Łożnica prezentuje same oryginalne ujęcia, bez jakiegokolwiek komentarza, poza podsumowaniem w napisach końcowych. Można odnieść wrażenie, że odszedł wybitny mąż stanu. Film ukazuje skalę propagandy, siłę nowomowy, powszechny zachwyt swoim przywódcom wśród ludzi żyjących przez niego w nędzy i niewoli. Pozwala jednak dojść do tego wniosku samemu odbiorcy. Dlatego będzie on lepiej zrozumiały dla osób znających prawdę ówczesnych czasów.

Film jest długi i jednostajny. Jednak odpowiednia kompozycja oraz dobry montaż (znakomita robota litewskiego montażysty Danieliusa Kokanauskisa) sprawiają, że staje się emocjonujący i wciągający. Na razie króluje na festiwalach, również w Polsce, z uwagi na okoliczności o dystrybucję kinową może być ciężko.

Na szacunek zasługuje już sam wysiłek w pozyskaniu tak wielu nagrań archiwalnych. Trudno sobie nawet wyobrazić jak udało się to ukraińskiemu reżyserowi znanemu z antyrosyjskiego nastawienia, któremu trudno się dziwić jak jego rodzina padła ofiarą represji Stalina.

Plusy:

+ odnalezione archiwalia

+ bez komentarza

+ pozostawia pole do interpretacji widza

+ sprawnie zmontowane

+ kompozycja scen

+ przenikanie scen kolorowych i czarno-białych

+ jasne przesłanie reżysera

Minusy:

- wymagana znajomość historyczna

- długie

- bez dystrybucji kinowej