Dobry Wojak Szwejk – czeska klasyka (ocena 6/10)

Adaptacja jednej z najpopularniejszych czeskich powieści ukazującej specyfikę luźniejszego podejścia do życia naszych południowych sąsiadów, nawet w okresie zagrożenia wojennego.

Zamach na Arcyksięcia Franciszka komplikuje sytuację polityczną – Europa staje w obliczu wojny. A tymczasem w Pradze rubaszny Szwejk wplątuje się w intrygę w swojej ulubionej knajpie. W efekcie ląduje najpierw w więzieniu, potem w zakładzie psychiatrycznym, a ostatecznie w wojsku.

Jeżeli zazdrościmy Czechom Szwejka, to ze względu na uosobienie czeskiego podejścia do życia, trudnych czasów i nieuniknionego końca. Szwejk, nawet mając wyznaczony termin egzekucji próbuje podejść do życia w sposób beztroski. Inna sprawa, że ten stereotyp nie jest do końca prawdziwy, a naród czeski tragedii wojennej doświadczył na równi z innymi, o czym się często zapomina.

Klasyczna w odniesieniu do powieści adaptacja stara się tonować nastrój beztroski. Uwypuklaną są tutaj również trudne elementy wojennej rzeczywistości, inwigilacji władzy, niszczenia życia obywatelom z powodu wydumanych zarzutów. Śmieszne powiedzonka i zachowania Szwejka są głównie wtrąceniami, a na pierwszy plan wysuwa się jednak prawda czasów.

Filmowi daleko do klasycznej komedii, wątki smutniejsze bardzo wyraźnie bowiem wybrzmiewają. Nie zatracono jednak swobody dialogów, które są największym atutem, dzięki wiernym zapożyczeniom z książki. A to wcale nie jest łatwa adaptacja, o czym przekonał się ostatnio warszawski Och-Teatr w zupełnie nieudanym spektaklu „Dobry Wojak Szwejk idzie na wojnę”.

Film w dużej mierze trzyma w ryzach rubaszny Rudolf Hrušínský w roli tytułowej, który odpowiednio oddaje charakter czeskiego podejścia do życia.

Pojawił się na polskim rynku dystrybutor Art-House, który wprowadza tego typu starsze czeskie produkcje do polskich kin. Wprowadza to jak na razie zbyt daleko idące sformułowanie, bo jedynie podaje daty premier. W repertuarze trudno odnaleźć te tytuły, może poza pojedynczymi pokazania w kinach, które starsze filmy wyświetlają regularnie, jak chociażby warszawski Iluzjon. A szkoda, bo to byłaby gratka obejrzeć takie tytuły na dużym ekranie. Pozostają więc serwisy internetowe, gdzie w dobrej jakości można sobie odświeżyć takiego Szwejka.

Plusy:

• szwejkowy klimat

• dialogi

• wierna adaptacja najpopularniejszej czeskiej powieści

• kreacja głównego bohatera

• poważniejszy oddźwięk, stonowanie elementów humorystycznych

Minusy:

• mało czytelne przechodzenie do kolejnych wątków

• fajkowa dystrybucja kinowa

Zwiastun:

tytuł oryginalny: Dobrý voják Švejk

polska premiera: 23 sierpnia 2019 (czy aby na pewno, bo w kinach nie ma)

dystrybucja: Art.-House

produkcja: Czechy

rok: 2018

gatunek: komediodramat

• reżyseria: Karel Steklý

• scenariusz: Karel Steklý, Jan Halek

• zdjęcia: Rudohl Stahl

• muzyka: Jan Seidel

• obsada: Rudolf Hrušínský, Svatopluk Beneš, František Filipovský, Josef Hlinomaz, Eva Svobodová, Miloš Kopecký, Božena Havlíčková, Felix Le Breux