„Piłkarski poker” – trzej przyjaciele z boiska (ocena 10/10)

Są filmy, które nie nudzą się nigdy i można je oglądać wielokrotnie. Ta polska niepozorna komedia sportowa do takich z pewnością należy.

Sędzia Laguna (Janusz Gajos), były znakomity piłkarz – złamał poprzeczkę w meczu ze Związkiem Radzieckim, ma sędziować mecz na szczycie w przedostatniej kolejce pomiędzy Powiślem Warszawa (wiadomo kto), a Czarnymi Zabrze (również wiadomo kto). Uznawany za nie przekupnego, … jedynego nie przekupnego w środowisku, zamyka się w kotłowni swojego dawnego przyjaciela z boiska Bolo (Marian Opania) wpadając w nałóg alkoholizmu. Tymczasem prezes Czarnych (Jan Englert) zakłada z czterema klubami broniącymi się przed spadkiem tzw. spółdzielnię mającą rozstrzygnąć rozgrywki ligowe.

Film uznawany za przerysowaną komedie, chociaż wielu z kibiców od razu odczytało trafność przedstawianego środowiska, zyskał proroczego charakteru po wybuchu afery korupcyjnej w Polsce. Okazało się że faktycznie większość meczów była ustalana poza boiskiem, a korupcja w środowisku piłkarskim była na porządku dziennym. Jakkolwiek pozornie w krzywym zwierciadle, rzeczywistość filmowa jest znakomicie ukazana. Film obejmuje zaledwie dwie kolejki ligowe (no może dwie i jedna ósma), ale scenariusz stanowi emocjonujący i spójny przebieg wydarzeń. Toczą się one w dniach rozgrywek, ale także pomiędzy nimi (wypełnione meczami Reprezentacji z Albanią i pożegnalnym meczem Platiniego). Scenariusz ma jeden słabszy punkt – motyw powtórzenia meczu jest zbyt naciągany.

Głównym atutem filmu są znakomite, niezwykle trafne dialogi. Pomyślano nawet o gwarze (podlaskiej i śląskiej). Niektóre teksty weszły na stałe do kanonu rozmów o korupcji w polskiej piłce typu „ja jestem uczciwy, zapłacili za trzy zero, będzie trzy zero …”. Co ciekawe to były czasy, gdy jeszcze ujawniano twórców samych dialogów, nie chowając ich za scenarzystami.

Tematem filmu są zjawiska skrajnie negatywne. Jednak próżno szukać negatywnych postaci. Każdy kombinuje jak może, nawet trzeci przyjaciel z boiska żebrząc na bazarze po amputacji nogi, ale ukazani są w pozytywnym świetle, jako ofiary takiego a nie innego środowiska. Pierwszoplanowe postacie są wyraziste, ale także na drugim planie można doszukać się fantastycznych charakteryzacji, jak chociażby przypominająca współczesne utrzymanki Łapówka.

Gdyby nie bogata kariera aktorska, to Janusz Gajos na zawsze pozostałby sędzią Laguną. Świetnie zagrali również na drugim planie Englert i Opania. Dla fanów piłki jeszcze autentyczne postacie: trener Górski, komentator Szpakowski, napastnik Dziekanowski.

Twórcy filmu nie mieli specjalnie wysokiego budżetu, a produkcje sportowe nie są wcale takie łatwe jak się wydaje. Fragmenty piłkarskie zrealizowano wykorzystując fragmenty autentycznych meczów, udanie montując w nie niezbędne dla fabuły sceny. Wychodzi to sprawnie, bo film od początku jest alegorią do autentycznych klubów i wydarzeń. Starsi kibice znakomicie odczują klimat polskich stadionów, jakże różnych od tych współcześnie, stadionów. Ukazanie samych wydarzeń na boisku jest dużo lepsze niż chociażby w ostatnim romansie z klimatami kibicowskimi Patryka Vegi – a minęło tyle lat.

Kultowości „Piłkarskiego pokera” na szczęście nie naruszyła żadna filmowa kontynuacja. Chociaż, pewnie pokusa była duża, szczególnie po wybuchu autentycznej afery korupcyjnej.

Zalety:

+ prorocze

+ scenariusz

+ dialogi

+ aktorstwo

+ realizacja

+ reżyseria

+ klimat

+ muzyka

+ gwara

+ ukazanie meczów

+ autentyczne postacie ze świata sportu (Górski, Szpakowski, Dziekanowski)

+ łatwe porównanie z prawdziwymi klubami

+ brak remake

Wady:

- motyw powtórzenia meczu

- znowu tytuł dla Warszawy

"Kibice" z Łodzi:

produkcja: Polska

rok: 1988

premiera: 31 marca 1989

gatunek: komedia

• reżyseria: Janusz Zaorski

• scenariusz i dialogi: Jan Purzycki

• zdjęcia: Witold Adamek

• montaż: Halina Prugar-Ketling

• muzyka: Piotr Figiel

• dźwięk: Ernest Zawada

• obsada: Janusz Gajos, Marian Opania, Mariusz Dmochowski, Małgorzata Pieczyńska, Jan Englert, Henryk Bista, Edward Linde-Lubaszenko, Olaf Lubaszenko, Mariusz Benoit, Adrianna Biedrzyńska, Bohdan Ejmont, Zdzisław Wardejn, Dariusz Szpakowski, Dariusz Dziekanowski, Kazimierz Górski, Borys Marynowski, Stefan Szmidt, Bohdan Łazuka