Lektor - Bernhard Schlink

Małe, osobiste przypadki najlepiej ukazują globalne tragedie. Stąd aż taka popularność niepozornej książki wydane wiele lat po II Wojnie Światowej, celnie ukazującej genezę zagłady i problem z rozliczeniem przeszłości przez kolejne pokolenia. Równocześnie to książka o trudnych wyborach i wielkiej młodzieńczej miłości.

Michael jest młodym, chorobliwym chłopcem urodzonym w Niemczech po zakończeniu wojny. Pewnego razu w jego kłopotach zdrowotnych pomaga mu dojrzała tramwajarka Hanna Schmitz. Po wyzdrowieniu chłopak zakochuje się w starszej, ale pięknej i dystyngowanej kobiecie. Ta odwzajemnia uczucie. Spotykają się ukradkiem po jego szkole, i w przerwach jej dyżurów tramwajarskich. Zdziwienie chłopaka budzi miłość Hanny do literatury, która objawia się słuchaniem jego czytania. Pewnego dnia kobieta znika z miasta. Po latach Michael już jako student prawa trafia na rozprawę strażniczek obozu koncentracyjnego, które w tragicznych okolicznościach nie pomogły więźniarkom podczas pożaru. Proces intryguje chłopaka, bo odkrywa mroczną przeszłość swojej kochanki.

Prosta, a przez to tragiczna historia, którą można interpretować na wielu płaszczyznach. Podstawowa to ta związana z rozliczeniem zbrodni wojennych. Niemcy stanęli w obliczu konieczności osądzenia okrutnych czynów popełnianych przez ich najbliższych, często ludzi z najbliższej rodziny, kochanych pomimo tego co robili. Stąd tak duży pokład emocjonalny w osądzie czynu kobiety, w której chłopak zakochał się wielką młodzieńczą miłością.

To także podróż w głąb ludzkiej psychiki. Kluczowy element dotyczy wstydu kobiety, ale nie o udział w zbrodniczej machinie, a o kwestię z pozoru prozaiczną, która w dodatku nie była jej winą. Jest skłonna ponieść najwyższą cenę, aby ukryć prawdę która wcale jej nie dyskredytuje. A na pewno nie tak bardzo jak oskarżenia, które w zamian musi na siebie przyjąć.

To także książką o magii literatury. Miłość do czytelnictwa, która podtrzymuje i umacnia miłość kochanków. Wyimaginowany świat bohaterów literackich pozwala zapomnieć o mrocznej rzeczywistości. W książkach bohaterowie odszukują odpowiedzi na dręczące ich pytania.

Stąd właśnie wypływa siła i popularność tej skromnej, zwartej powieści, która podbiła serca czytelników, stała się kanwą filmu i stanowi jeden z najtrafniejszych dokumentów rozliczenia faszystowskich zbrodni w powojennych Niemczech.