„Herbert. Barbarzyńca w ogrodzie” – Pan Cogito (ocena 8/10)

Film godny postaci o której opowiada.

Zbigniew Herbert przez wielu uznawany najwybitniejszym polskim poetą, a często nawet najwybitniejszym światowym. Postać barwna, kontrowersyjna, nie wolna od wad i chorób. Nie doczekał się niestety nagrody Nobla, a pewnie bardziej na nią zasłużył niż większość uhonorowanych.

Dokument w sposób kompleksowy, obiektywny, ale także niezwykle ciekawy opowiada (w końcu o trudnym i skomplikowanym) życiu Herberta. W zasadzie cała kompozycja opiera się na powrotach do jednego z wywiadów bohatera z początku lat 70-tych. Udaje się precyzyjnie pokazać siłę poezji Herberta, jego dylematy moralne, a także postawę wobec zastanej rzeczywistości. Niezwykle istotna jest bezkompromisowość poety, zarówno w okresie stalinowskim, jak i późniejszych latach komuny w Polsce, a może nawet przede wszystkim po odzyskaniu suwerenności. Herbert bowiem był krytykiem przemian w Polsce, określając jej jako neosocjalizm, co poróżniło go nawet z wieloletni przyjacielem Adamem Michnikiem (słynna wypowiedź Herberta: ("Michnik jest manipulatorem. To jest człowiek złej woli, kłamca. Oszust intelektualny”), który co ciekawe wystąpił w tym filmie pozytywnie opowiadając o biografii. Twórcy nie wahają się ukazać trudniejszych lat, chorób i depresji poety. Sprawia to, że dokument nie jest zwykłą hagiografią, a pełnym obrazem niewątpliwie wielkiego polskiego poety.

W zasadzie forma oparta jest na gadających głowach. Jednak doskonały dobór wypowiedzi powoduje, że każda wnosi coś istotnego i jest niezwykle ciekawa. Formę opowieści uatrakcyjniają wstawki animowane, w tym genialna scena tworzenia wiersza z zapisków do finalnego druku.

Niewątpliwie jest to pozycja dla widza zaznajomionego z literaturą, poezją, a także specyfiką Polski okresu, w którym Herbert funkcjonował. Czy dla młodszego widza będzie ta pozycja zrozumiała to już trudniejsze pytanie. Ale będzie z pewnością ciekawa i wciągająca – a to już wielki sukces dokumentarzysty.

Plusy:

+ kompozycja

+ materiały archiwalne

+ kompleksowość

+ obiektywność

+ dobór wypowiedzi

+ łatwość w przekazywaniu faktów

+ ciekawa forma graficzna

Minusy:

- dużo gadania

- wymagana przynajmniej minimalna znajomość literatury i specyfiki Polski okresu życia poety

Zwiastun:

produkcja: Polska, Francja

rok: 2021

gatunek: dokument

festiwale: Millennium Docs Against Gravity Film Festival 2021

· reżyseria, scenariusz: Rafael Lewandowski

· obsada: Zbigniew Herbert, Katarzyna Herbert, Zdzisław Najder, Adam Michnik