I młodzi pozostaną – I Wojna Światowa (ocena 7/10)

Perełka wśród filmów dokumentalnych, chociaż nie jest to pozycja łatwa i przyjemna do oglądania.

Gdy do Brytyjczyków dotarła wiadomość o wybuchu wojny byli pogrążeni w swojej codzienności. Niektórzy na przykład grali w rugby z Niemcami i nie wiedzieli czy teraz powinni im wbić nóż w serce. Wielka Brytania do wojny była przygotowana. Szybko ruszyła procedura naboru nowych żołnierzy oraz powołania rezerwistów. Wizja wojennej przygody sprawiła, że wielu zawyżało swój wiek, byle tylko załapać się do armii. Rzeczywistość na froncie zrewidowała wyobrażenia: krwawa wyniszczająca wojna, koszmarne warunki w okopach, bezsens zabijania drugiego człowieka.

Film utrzymany jest w silnie pacyfistycznym przesłaniu. Ukazana jest straszna jest wojenna rzeczywistość z punktu widzenia szeregowych żołnierzy. Nie ma tutaj strategii, ekscytacji z pokonania przeciwnika, świadomości obrony własnej Ojczyzny. Szokujące jednak, że są też tacy którzy uznają wyprawę wojenną za najbardziej ekscytujące wydarzenie w życiu – szczególnie że po powrocie zamiast chwały czekał ich ostracyzm społeczny, nawet pojawiały się tablice pracodawców że weteranów wojennych nie przyjmują.

Pierwsza Wojna Światowa, w opróżnieniu od kolejnej, była przede wszystkim koszmarem dla żołnierzy. Wielomiesięczne, wyniszczające ostrzały i ciągłe przebywanie w okopach spowodowały że odsetek zabitych i rannych był niezwykle wysoki. Ludność cywilna, którą koszmar wojenny dotknął w mniejszym stopniu niewiele o frontowej sytuacji wiedziała. Stąd może nikła znajomość okrucieństwa i niszczenia człowieczeństwa żołnierzy. Ten film jest znakomitym świadectwem wypełniającym lukę świadomości o czteroletnie rzezi, która w dużej mierze zadecydowała o kolejnych krwawych konfliktach XX wieku.

Film ma bardzo ciekawą formę, uwypuklającą tak ważną tematykę. Oparty jest głównie na dokumentach, początkowo prezentowanych w kwadratowym kadrze, charakterystycznym dla okresu w którym dzieje się akcja, a na który przypada również początek kina. Komentarz z offu pochodzi z opowieści anonimowych weteranów – jest on wiarygodny i przejmujący. W pewnym momencie format i charakter filmu się zmienia, a dzieje się to w kluczowym momencie. Dzięki temu dokument nabiera dramaturgii. Może momentami jest trochę przegadany, ale stanowi kopalnię wiedzy o I Wojnie Światowej.

Trzeba się przygotować na drastyczność scen. Pod tym względem film nie oszczędza widza. Ukazuje krwawe obrazki, obrażenia powojenne (np. odmrażane nogi), cierpienie i ból. Ukazuje jednak także takie prozaiczne kwestie, jak sposób załatwiania potrzeb fizjologicznych. Nie nadaje się może na lekcje historii dla młodzieży, ale już na świadectwo wojny – jak najbardziej.

Plusy