Obietnica poranka – syndrom matki (ocena: 5/10)
Biografia francuskiego pisarza Romaina Gary, przedstawiona w filmowym skrócie z naciskiem na młodość bohatera, a przede wszystkim jego toksyczny stosunek do matki – żydówki Niny Kancew.
Film jest zrealizowany w formie retrospekcji. Bohatera, z głowa obwiązaną bandażami, w pokoju hotelowym odnajduje żona i na życzenie wiezie nieprzytomnego kilkaset kilometrów do Meksyku, gdzie chce umrzeć. W drodze czyta odnaleziony rękopis przedstawiający młodość Romaina: dzieciństwo we Lwowie, młodość w Nicei, studia w Paryżu oraz służbę w lotnictwie francuskiej armii w okresie II Wojny Światowej. Z filmu wynika, że kluczowym wydarzeniem dla całego życia były poranne krzyki matki w wileńskiej kamienicy, gdy matka zapowiedziała wielką przyszłość swojego syna: będzie pisarzem, ambasadorem, dyplomatą, a ubierać się będzie w Londynie. Śmiech, który usłyszał młody chłopiec zapamiętał do końca życia, a jednocześnie ukierunkował wszystkie przyszłe wybory.
Matka miała wpływ na wszystkie sfery życia Romaina: zawodową, prywatną, miłosną. Poznawał wiele kobiet, ale w każdej szukał swojej rodzicielki, co nie przerodziło się na silniejsze uczucie. Istotny aspektem był również francuski patriotyzm matki, który przełożył się na wierną, pełną poświeceń służbę w trakcie wojny.
Wątek wpływu matki, wychowania, traumatycznego wydarzenia z dzieciństwa, jest najsilniejszym atutem filmu w reżyserii Erica Barbiera. Jest to ukazane bardzo wiarygodne, podkreślone wyrafinowaną grą aktorską Charlotte Gainsbourg i Pierre Niney.
Niestety cała reszta filmu pozostawia wiele do życzenia. Przede wszystkim wiele do życzenia pozostawia narracja. Poszczególne przedstawione okresy są chaotyczne, to ciąg romansów, sukcesów i porażek literackich uwieńczone kiepskim ukazaniem losów wojennych (z fatalną sceną braku awansu). Poza matczyną motywacją niewiele można się dowiedzieć o losach bohatera, jego motywacjach, czy też zawodowych perturbacjach: raz się Romainowi udaje wydać powieść, a potem są z tym problemy i wiadomo tylko że jedyną jego bolączką jest jak o tym powiedzieć matce.
Niezbyt dobrze jest również realizacyjnie. Mocno szwankuje reżyseria, szczególnie sceny „lwowskie” aż rażą sztucznością. Zdecydowano się również na zbyt ryzykowny zabieg operatorski: zdjęcia są żółtawe, pozbawione kolorów – ma to zapewne oddać nastrój retrospekcji, ale na ponad dwugodzinny film jest zwyczajnie męczące.
Romain Gary nie jest specjalnie w Polsce znany, stąd film jest okazją do zapoznania się z tą bardzo ciekawą biografią. Jednak motyw przewodni pozwolił tylko częściowo ukazać drogę do literackiego sukcesu. Aby zmieścić film w rozsądnych ramach o największych sukcesach dowiadujemy się jedynie z napisów końcowych. Trudno to więc nazwać pełnowartościową biografią, raczej jest wycinkiem z życia pisarza. W tym filmie nawet nie jest powiedziane jakiego rodzaju literaturę tworzył Gary.
Polskich widzów, tych uczulonych na nasz wizerunek na świecie, dodatkowo mogą razić sceny z Polakami. Hrabina Potocka z Lwowa ukazana jest w skrajnie negatywnym świetle, jako złodziejka i wyłudzać. Także w Londynie, gdzie przebywa bohater, dochodzi do nieodpowiedzialnego incydentu sprowokowanego przez polskich pilotów (tych samych którzy ratowali Anglię przed niemiecką agresją lotniczą). Nie są to watki uwypuklone w filmie, ale takie drobne szpilki, które w kontekście ostatnich dyskusji o ukazywaniu Polaków podczas II WŚ wyraźnie widoczne.
Zalety:
ukazanie toksycznego wpływu matki
energetyczna Gainsbourg i stonowany Niney
scena lotnicza
niedoszły zabójca Hitlera
forma retrospekcyjna
twist narracyjny na zakończenie
Wady:
chaotyczna narracja
urwana biografia
szaro-bure zdjęcia
reżyseria pojedynczych scen
polskie wątki (Potocka, pojedynek w Londynie)
jedzenie ślimaków na cmentarzu
nieudolne sceny erotyczne
Zwiastun:
Tytuł oryginalny: La promesse de l'aube
Polska premiera: 20 lipca 2018
Dystrybutor: Aurora Films
Produkcja: Francja
Rok: 2017
Gatunek: dramat, biografia, wojenny
Festiwale:
Cezary – najlepsza aktorka (Charlotte Gainsbourg), najlepszy scenariusz adaptowany, najlepsze kostiumy, najlepsza scenografia – nominacje
Nagrody Lumiere - najlepsza aktorka (Charlotte Gainsbourg) – nominacja
24. Festiwal Filmowy WIOSNA FILMÓW
2017 – Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Pusan
Reżyseria: Eric Barbier
Scenariusz: Eric Barbier, Marie Eynard na podstawie autobiografii Romaina Gary
Zdjęcia: Glynn Speeckaert
Muzyka: Renaud Barbier
Montaż: Jennifer Augé
Scenografia: Pierre Renson, Delphine De Casanove
Obsada: Charlotte Gainsbourg, Pierre Niney, Didier Bourdon, Jean-Pierre Darroussin, Catherine McCormack, Finnegan Oldfield, Paweł Puchalski, Nemo Schiffman
