Maria Magdalena – 1983 lat w niełasce (ocena 7/10)

Ostatnie miesiące nauczania Jezusa Chrystusa z punktu widzenia kobiety, która przez blisko dwa tysiąclecia była dyskredytowana jako apostoł.

Film w reżyserii Gartha Davisa z zupełnie nowej perspektywy ukazuje wydarzenia stanowiące genezę religii chrześcijańskiej. Jak na film religijny wyróżnia się dodatkowo bardzo wysokim poziomem artystycznym.

Maria jest młodą, niezamężną dziewczyną mieszkająca w Magdali. Próbując odnaleźć swoje przeznaczenie nie przyjmuje propozycji małżeńskiej. To spotyka się z ostracyzmem męskiego środowiska i podejrzewana jest o opętanie. Nawet taka drobnostka jak samotna modlitwa kobiety nie była wówczas tolerowana. Tymczasem w okolicy pojawia się nauczyciel, którego nauka urzeka Magdalenę. Wbrew protestom najbliższej rodziny oraz męskiemu otoczeniu Jezusa Chrystusa decyduje się przyłączyć do grona późniejszych apostołów.

Dla wielu sylwetka Marii Magdaleny od początku będzie zaskoczeniem. Przyjęło się bowiem powszechnie, że była ona, przed spotkaniem Chrystusa, kobietą lekkich obyczajów. Taka opinia została utrwalona przez Kościół Katolicki. Dopiero w 2016 roku Papież Franciszek oficjalnie uznał Marię Magdalenę jako jedną z uczniów Chrystusa, przypominając sformułowanie Św. Tomasza z Akwinu określające ją jako „apostołkę apostołów”. Davis w swoim filmie posuwa się jeszcze dalej. Maria wydaje się najbardziej pojętnym z uczniów, często jedyną która rozumiała słowa Zbawiciela o nadejściu Królestwa. Oczywiście jest to kontrowersyjne spojrzenie w kontekście Ewangelii i nauki Kościoła, ale pozwalające spojrzeć z innej perspektywy na nauczanie Chrystusa.

Istotny w kontekście postawy apostołów był kontekst polityczny. Uczniowie oczekiwali, że Jezus będzie liderem który wyzwoli ich od panowania Rzymian i doprowadzi do stworzenia Królestwa Żydowskiego. Charakterystycznym liderem takich oczekiwań jest Judasz. Davis bardzo wyraźnie zaakcentował jego rolę w ostatnich dniach Chrystusa wręcz sugerując, że jego zdrada miała szerszy wymiar. Postać Judasza znajduje wiele interpretacji i teorii, łącznie z tymi spiskowymi, nie ulega jednak wątpliwości ze jego rola w gronie apostołów wykraczała poza powszechnie znany fakt zdrady.

Sam Jezus Chrystus znakomicie zagrany przez Joaquina Phoenixa jest postacią tragiczną, świadomą swojego przeznaczenia i niezrozumienia przez uczniów. W filmie Davisa wymyka się z utartego stereotypu charyzmatycznego nauczyciela, tworząc niezwykle ciekawy rys psychologiczny. To Chrystus targany emocjami, wątpliwościami i rozterkami. Phoenix oddał to celnie, w czym także pomogła mu charakteryzacja – to pierwszy, ale nie jedyny element dbałości realizacyjnej.

Centralną postacią filmu jest oczywiście tytułowa apostołka w rolę, której wcieliła się Rooney Mara – aktorka wszechstronna, dotąd kojarzona z zupełnie innego rodzaju kreacjami (Lisbeth Salander z serii Millenium). Ta ryzykowna decyzja castingowa okazała się niezwykle trafna. Mara w sposób wybitny przejmuje cały film skupiając na sobie zainteresowanie widza. To dzięki niej łatwo wychwycić w produkcji Davisa klimat feministyczny. Ówczesne patriarchalne społeczeństwo stanowiło istotną przeszkodę dla kobiet, ich życie sprowadzało się do służby mężczyźnie. Nauka Chrystusa także w tym zakresie była rewolucyjna, bo traktował on swoich uczniów jednakowo. Postać Marii Magdaleny jest w tym kontekście znamienna. Współczesne ruchy kobiece, które traktują Kościół Katolicki jako głównego wroga taka geneza mogłaby zawstydzić.

Kino religijne nie znajdowało poklasku w świecie filmowym. Nieliczne wyjątki typu oscarowy Ben-Hur z 1959 roku, czy drastyczna „Pasja” Mela Gibsona stanowiły raczej wyjątek od religijnych obrazów rażących słabą realizacją. Produkcja Gartha Davisa jest tutaj czymś nadzwyczajnym. Tworzy bardzo pieczołowicie klimat czasów Chrystusowych, umiejętnie operując zdjęciami, dźwiękiem i muzyką. Już chociażby z tego powodu warto obejrzeć ten film. Polscy widzowie muszą tylko uodpornić się na dubbing, bo dystrybutor nie raczył zaoferować wersji oryginalnej. Szkoda, bo można by jeszcze bardziej docenić kreacje aktorskie.

Zwiastun: